KONDİSYON MU, ATLETİK PERFORMANS MI?

Konu aklıma gelince, yıllarca scout sözcüğü yerine squat’ın kullanıldığını hatırlarım. Kuvvet antrenmanlarında bir ağırlık kaldırma tekniği olan squat’ın nasıl analiz ya da gözlem yerine söylendiğine akıl sır erdiremezdim. Oysa scout sözcüğü pekâlâ yapılan işi anlatmak üzere tanımlanabilirdi. Derler ya, “adı çıkacağına canı çıksın…”

Scout derken aslında bu terim, izlemek, gözlemek, iz sürmek kökenli bir sözcüktür. Eski bir izci olarak “Scouting” denilince bunu hep izcilik olarak algılardım. Aslında izciler de yaşamı izlemiyorlar mı? Her koşulda yaşamayı sürdürmeyi, kendi kendine yetmeyi, başkaları ile iyi ilişkiler kurmayı, daima hazır olmayı tercih ediyorlar. 

Bu cümleler sonrasında bunu spora yansıtırsak, maçları izleme, gözlemlerde bulunma, bazı bilgileri kullanarak daha büyük bir veriye ulaşma çabası, spor karşılaşmalarının çoğunda yapılan, uygulanan bir sistemdir. Amaç gerek rakip gerekse kendi takımımızın çeşitli parametrelerini izlemek ve buralardan çıkan sonuçları antrenmanların yeniden şekillendirilmesinde iyi bir yol haritası çizebilmede kullanabilmektir. 

Yazıyı uzatırsam başlıktan uzaklaşıp gideceğim. En iyisi mi hemen asıl konuma döneyim: Bir kere kondisyon ve atletik performans terimlerinin tanımlarının çok iyi yapılması gereklidir. Örneğin, bir sportif branşta o sporun teknik becerilerini, taktik davranışlarını öğretmek için öğretmene, eğitmene ihtiyaç vardır. Branşa başlamış, her türlü teknik-taktik hazırlıkları tamamlamış, bunların yanında motorsal özelliklerinin gelişmesi için antrenörler devreye girmiş olabilir. Ama bu sporun takım halinde yapılabilmesi için Coach’a (Koç) ihtiyacınız var demektir. Kondisyonu gelişmiş, teknik-taktik minimum koşulları kondisyonel yüklenmeler altında yapabilmiş olanlar artık elit sporculardır.  

Kondisyon önemli konudur, mutlaka geliştirilmesi gereklidir. Latince, koşul, ön koşul anlamına gelir. Her sektörde kondisyon terimi kullanılır. Otomobillerimizdeki klimanın kısaltılmışı AC’dir. Bunun ne anlama geldiğini bilenimiz mutlaka vardır. Air Condition’nın kısaltılmışıdır. Hava koşulları olarak biliriz ve klimamızın soğukta ısıtmasını, sıcakta serinletmesini isteriz. 

Sporda çok daha önemlidir çünkü işe psikoloji de karışmaktadır. Kondisyonun geliştirilmesi denildiğinde motorsal özellikler akla gelmektedir. Burada kuvvet, sürat, dayanıklılık, koordinasyon, vd. özellikler ortaya çıkar. Bunların her birinin belirli zaman dilimleri içerisinde planlı, metodik ve sistematik olarak geliştirilmesi gerekir. Belirli bir yöntem ve yüklenme kriterleri kullanılmazsa yapılan antrenmanın sporcuya, takıma bir faydası olmaz. 

Kondisyonel özelliklerin geliştirme sırası farklıdır. Sezon öncesinde dayanıklılık, ardından kuvvet ve sonrasında sürât’in antrenman programlarındaki yerini alması gerekir. Bu sıralamanın bozulması gelişimi negatif etkileyebilir. Dolayısıyla, kondisyonun geliştirilmesinde dikkat edilmesi gereken bir hayli fazla sayıda parametre bulunur. Yüklenme şiddeti, verilen dinlenme aralıkları, beklenen uyum, bazen hiç istenmese de sürantrenman tabloları gelişebilir. İşte bunların tamamı kondisyon kavramı içinde yer alır.

Şimdi tekrar başlığa geliyorum; kondisyon mu, atletik performans mı? Cevabını siz verin!

Merak etmeyin gelecek yazımda bu işin hikâyesini sizlere aktaracağım. Kondisyonu bırakıp atletik performans dedik. Yahu ikisi de Türkçe değil. Hangisini kullanalım? Biraz sabır, haftaya konuşuruz…

Kocaeli, 10 Mart 2025